Uzakdoğu Semineri - VI: Genlerin Öyküsü
Genetik çalışmalar alanına girdiğimizde, örneğin mitokondriyal DNA açısından baktığımızda, neredeyse 650 milyon insanın modern Avrupalının kökeni değişik zamanlarda yaşamış yedi kadına bağlanıyor. Bundan on bin yıl önce Fırat nehri kıyısında yaşamış ve bugün Jasmine olarak adlandırılan kadın Avrupalıların %17’sinin ortak anası, torunlarına özellikle İngiltere’nin Cornwall, Galler ve Batı İskoçya bölgelerinde rastlanıyor. Jasmine J haplogrubunu temsil ediyor. Aynı JT ortak atadan gelen T haplogrubuyla (Tara olarak adlandırılıyor) akraba. Jasmine Avrupa’ya yayılırken, Tara kuzeye Rusya’ya, Urallara doğru yayılıyor. Her iki grup da neolitik dönemde tarımın yayılmasıyla ilişkilendiriliyor. Bugün Jasmin’in torunlarının bir kısmı İzlanda’da yaşarken, bir kısmı hâlâ Anadolu ve Bulgaristan bölgesinde yaşıyor. Tara’nın torunlarıysa son Rus çarı II. Nicholas, Kutsal Roma İmparatoru Sigismund gibi şahıslar. Tüm haplogruplar neolitik döneme ait değil. Jasmine ve Tara’dan önce Avrupa’ya yerleşmiş ve çok uzun süredir orada yaşayan klanlar da var. Örneğin, H, V, U, K, W, I, X haplogrupları paleolitik döneme ait olup avcı toplayıcı gruplar. Örneğin U grubunu temsil eden Ursula 55.000 yıl önce yaşamış. Ursula, Jasmine ve Tara aslında akrabalar ama o kadar uzaklar ki birbirlerinden Ursula’nın torunları Jasmine’in çocuklarıyla karşılaştıklarında farklı yaşam tarzları ve farklı diller de birbirleriyle karşılaşmış oluyor. Jasmine’in çocukları neolitik dönemde Avrupa’ya yayılmaya başladılar. Bugün torunları hem İngiltere’de hem Anadolu’da yaşıyor. Türettikleri kültürel söylemler hiçbir şekilde ortak bir geçmiş yansıtmıyor.
Bir de Y-kromozomu açısından bakalım. 50.000 yıl önce M168 mutasyonu taşıyan bir klan Afrika’dan ayrılıp Ortadoğu’ya yerleşiyor. Aynı mutasyonu taşıyan iki farklı grupsa Arabistan’dan başlayarak Hint Okyanusu kıyısını izleyerek Doğu Asya’ya ve Avustralya’ya ulaşıyor. Yüksek oranlarda Moğolistan ve Mançurya’da da görülen C Haplogrubunun (M130) 6000-8000 yıl önce Amerika’ya geçerek Na-Dene topluluklarında varlığını sürdürdüğü düşünülüyor. Bu gruba Türkçe konuşan topluluklarda çok az rastlanıyor. Aynı şekilde D haplogrubuna (M174) da Moğol ve Türk topluluklarında az rastlanıyor.
M168 mutasyonunu taşıyan bu kümenin içinde bir başka topluluk beliriyor (M35) ve yaklaşık 26.000 yıl önce Afrika’yı terk ederek Ortadoğu’ya geçiyor. Bu mutasyon Yunanlılar ve diğer Akdeniz halklarında görülüyor.
45.000 yıl önce M89 mutasyonu beliriyor. Bu mutasyonu taşıyan bir grupta da 15.000-20.000 yıl önce M201 mutasyonu beliriyor. Bu Anadolu, Kafkaslar ve Ortadoğu’da yaygın olan ve Askenazi Yahudilerinde %10’luk bir oranda görülen G haplogrubu. Ayrıca Etrüskler, Alanlar ve Sarmatlarda da görülen bir haplogrup. 20.000-25.000 yıl önce Avrupa’ya geçen I haplogrubu da (M170) bu kümeye ait. Bu haplogruba hem Germenlerde hem de Türklerde %10’u geçen oranlarda rastlanıyor. 10.000-15.000 yıl önce Yakındoğu’da J haplogrubu (M172, M304) beliriyor. Bu J1 ve J2 olarak ikiye ayrılıyor. J2, Türkler, Kürtler, Iraklılar, Lübnanlılar, Gürcüler ve Yahudiler arasında yaygın; oranlar birbirine çok yakın.
40.000 yıl önce İran’da bir erkek, M89 klanından ayrılan bir soya karşılık gelen M9 mutasyonuyla doğuyor. Bu klandan 35.000 yıl önce Orta Asya’da Hindikuş dağlarının kuzeyinde M45 mutasyonuna uğramış biri doğuyor. Bu soy buradan hem doğuya hem de batıya (M173) yayılır. 10.000 ile 15.000 yıl önce Ukrayna’da Hint-Avrupa klanı olduğu düşünülen topluluk belirir (M17). Tabii tüm bu göçleri bir de mitokondriyal DNA açısından canlandırmak gerekiyor. Erkek ve kadın göç oranları aynı değil.
Bir de Y-kromozomu açısından bakalım. 50.000 yıl önce M168 mutasyonu taşıyan bir klan Afrika’dan ayrılıp Ortadoğu’ya yerleşiyor. Aynı mutasyonu taşıyan iki farklı grupsa Arabistan’dan başlayarak Hint Okyanusu kıyısını izleyerek Doğu Asya’ya ve Avustralya’ya ulaşıyor. Yüksek oranlarda Moğolistan ve Mançurya’da da görülen C Haplogrubunun (M130) 6000-8000 yıl önce Amerika’ya geçerek Na-Dene topluluklarında varlığını sürdürdüğü düşünülüyor. Bu gruba Türkçe konuşan topluluklarda çok az rastlanıyor. Aynı şekilde D haplogrubuna (M174) da Moğol ve Türk topluluklarında az rastlanıyor.
M168 mutasyonunu taşıyan bu kümenin içinde bir başka topluluk beliriyor (M35) ve yaklaşık 26.000 yıl önce Afrika’yı terk ederek Ortadoğu’ya geçiyor. Bu mutasyon Yunanlılar ve diğer Akdeniz halklarında görülüyor.
45.000 yıl önce M89 mutasyonu beliriyor. Bu mutasyonu taşıyan bir grupta da 15.000-20.000 yıl önce M201 mutasyonu beliriyor. Bu Anadolu, Kafkaslar ve Ortadoğu’da yaygın olan ve Askenazi Yahudilerinde %10’luk bir oranda görülen G haplogrubu. Ayrıca Etrüskler, Alanlar ve Sarmatlarda da görülen bir haplogrup. 20.000-25.000 yıl önce Avrupa’ya geçen I haplogrubu da (M170) bu kümeye ait. Bu haplogruba hem Germenlerde hem de Türklerde %10’u geçen oranlarda rastlanıyor. 10.000-15.000 yıl önce Yakındoğu’da J haplogrubu (M172, M304) beliriyor. Bu J1 ve J2 olarak ikiye ayrılıyor. J2, Türkler, Kürtler, Iraklılar, Lübnanlılar, Gürcüler ve Yahudiler arasında yaygın; oranlar birbirine çok yakın.
40.000 yıl önce İran’da bir erkek, M89 klanından ayrılan bir soya karşılık gelen M9 mutasyonuyla doğuyor. Bu klandan 35.000 yıl önce Orta Asya’da Hindikuş dağlarının kuzeyinde M45 mutasyonuna uğramış biri doğuyor. Bu soy buradan hem doğuya hem de batıya (M173) yayılır. 10.000 ile 15.000 yıl önce Ukrayna’da Hint-Avrupa klanı olduğu düşünülen topluluk belirir (M17). Tabii tüm bu göçleri bir de mitokondriyal DNA açısından canlandırmak gerekiyor. Erkek ve kadın göç oranları aynı değil.
Yorumlar
Yorum Gönder