TİMUÇİN BİNDER'İN NOTLARI

Dilin evrimi, dolayısıyla çevrim-dışı düşünmenin ortaya çıkışı hakkında konuştuktan sonra (dizinin bir önceki yazısı: http://tarihdeniz.blogspot.com/2009/12/dilin-evrimi-bilincinin-bilincinde.html ) artık 1. ve 2. Bilinçler üzerinde yoğunlaşabiliriz. Sanırım kitapta bu konuyu en iyi anlatan, bu ikisi arasındaki ayrımı en net şekilde koyan kısım “How consciousness works” adı verilmiş bölüm. Yalnız, konuya girmeden önce, ufak bir çeviri notu düşmem gerekiyor. Dipnot olarak ekliyorum. [*] 2.Bilinç, 1.Bilincin bilincinde derken tam olarak ne anlatılmak isteniyor? Bickerton kitabında bir yarasayı örnek veriyor. Yarasa avını görüyor, çeşitli hücreler sinyaller gönderiyor, yarasa harekete geçiyor ve sonunda ya avını yakalamasıyla ya da avının kaçmasıyla bu süreç sona eriyor. Sinyaller gönderen hücrelerin sinyal göndermesi sona eriyor. Bu süreç sırasında elbette bazı tasarımlar söz konusu; yani hücreler veya nöronlar, belli sıra ve kombinasyonlarda harekete geçince yarasanın beyninde bir ta...

http://tarihdeniz.blogspot.com/2009/12/insan-zekasnn-farkllg-dil-ve-cevrim-ds.html Bickerton’un, bağlantısını verdiğim önceki yazımda bahsettiğim kitabında Dil ve Bilinç adında ilginç bir bölüm var. Yazar, Bilinç – 1 ve Bilinç – 2 (bundan sonra 1.Bilinç, 2.Bilinç vb)olarak adlandırdığı iki farklı bilinçten bahsediyor. Tüm yaratıklar, biz de dâhil, diyor, 1.Bilinci farklı düzeylerde ve zenginliklerde içeriyoruz; yani kendimizi ve çevremizi farkındayız. 1.Bilinci yazar çevrim-içi faaliyet olarak tanımlıyor; yani günlük yaşamın anlık gereklilikleriyle ilişkili. 2.Bilinç ise canlının bilincinin bilincinde, farkındalığının farkında olması ve dolayısıyla, ancak beyni, bu çevrim-içi çevresel etkileşim trafiğinin dışında kalabilecek bölümler üretmiş türlerde ortaya çıkabilir. Diğer bir deyişle, 1.Bilincin alanı çevreden gelen veriler, yani dışarısı olurken, 2.Bilincin alanıysa 1.Bilincin kendisi, onun dışarıdan aldığı verilere göre ürettiği temsiller, sonuçlar oluyor. Bu arada, 2.Bilinc...

İnsan iletişime geçmek zorunda; hem etkileşime hem de iletişime. Yalnız bu ikisi birbirinden farklı, her ne kadar birbirleriyle karıştırılıyor ve bazen eş anlamlı sözcükler muamelesini görüyorlarsa da. Etkileşimin sanırım tüm canlıları kapsadığını söyleyebiliriz. Değişik tür, düzey ve derecelerde olsa da, tüm canlılar çevreleriyle etkileşme geçmek zorunda; bu bazen sadece fiziksel çevre olabiliyor, bazen de diğer canlılar. İletişimse neredeyse sadece insana özgü. Bu konuda elbette hâlâ tartışılıyor ama insanın yaptığını diğerler hayvanlarınkinden, ya da şimdilik kendimizi memelilerle sınırlayalım, farklı kılan bir yan var; bunu yadsımak pek mümkün gözükmüyor. Bize en yakın türlerle bile aramızda çok büyük bir fark var. Tabii bu bir kısmımızda çok özel olduğumuz fikrini uyandırmıyor değil ve muhtemelen biraz özeliz de; ama bu özellik bizi tek başımıza farklı bir canlı türü yapıyor mu, o tartışılır. Evet, bu yüzden epey özel bir hayvan ve de memeliyiz, ya da böyle olduğumuzu düşünüy...